اثر تنش شوری بر عملکرد و برخی ویژگی های مورفولوژیکی و فیزیولوژیکی تره ایرانی (allium ampeloprasum tareh group)

تره ایرانی allium ampeloprasum tareh group)) از سبزی های بومی و پر مصرف در ایران است و با وجود سابقه کشت و کار طولانی، پژوهشی در رابطه با اثر تنش شوری بر جوانه زنی بذر، عملکرد و ویژگی های کمی و کیفی این گیاه در دسترس نیست. به این منظور، دو توده همدانی و شادگانی تره ایرانی در معرض سطوح مختلف تنش شوری قرار گرفتند و جوانه زنی بذر، عملکرد، ویژگی های مورفولوژیکی، فیزیولوژیکی و بیوشیمیایی و نیز برخی عناصر معدنی در آن ها به صورت آزمایش فاکتوریل در قالب طرح کاملاً تصادفی با دو عامل توده در دو سطح و تنش شوری در پنج سطح صفر، 7، 14، 25 و 40 میلی مولار کلرید سدیم بررسی گردید. مرحله جوانه زنی بذور، در داخل پتری و با قرار گرفتن در انکوباتور به مدت 10 روز مورد بررسی قرار گرفت. تیمارهای شوری با اضافه شدن کلرید سدیم به محلول نصف غلظت هوگلند اعمال گردید. به منظور بررسی اثر شوری بر مرحله رشد رویشی، بذور تره ایرانی در مخلوط ماسه و پرلیت کشت شدند و از چین سوم به بعد، گیاهان روزانه با 250 میلی لیتر محلول غذایی نصف غلظت هوگند حاوی نمک کلرید سدیم آبیاری شدند. نتایج نشان داد که با افزایش غلظت کلرید سدیم درصد جوانه زنی، سرعت جوانه زنی، طول ریشه چه و لپه کاهش یافت. درصد جوانه زنی در توده شادگانی بیشتر از توده همدانی بود. در مرحله رشد رویشی نتایج نشان داد که با افزایش شدت تنش شوری، عملکرد، طول برگ، عرض برگ، تعداد برگ، سطح برگ، وزن تر ریشه و برگ و هم چنین درصد ماده خشک برگ و ریشه کاهش نشان داد البته روند کاهشی در این صفات در توده همدانی با شدت بیشتری نسبت به توده شادگانی صورت گرفت. میزان قندهای محلول و تراکم روزنه با افزایش غلظت کلرید سدیم روند افزایشی داشتند در حالی که محتوای نسبی آب برگ و کلروفیل روند کاهشی را نشان دادند. بیشترین میزان قندهای محلول و تراکم روزنه در توده شادگانی و کمترین محتوای نسبی آب برگ و کلروفیل در توده همدانی مشاهده گردید. با افزایش سطوح شوری، میزان پرولین افزایش یافت در حالی که مقدار پروتئین های محلول برگ کاهش نشان داد. بیشترین میزان پرولین در توده شادگانی در بالاترین سطح تنش و کمترین مقدار پروتئین در هر دو توده در بیشترین سطح تنش مشاهده شد. بین مقدار پرولین با کلروفیل و پروتئین-های محلول همبستگی منفی و معنی دار بدست آمد. تنش شوری مقدار نیتروژن، فسفر، پتاسیم، آهن، مس و روی را کاهش و مقدار سدیم برگ را افزایش داد. تره ایرانی در مرحله جوانه زنی و رشد رویشی، حساس به شوری ارزیابی می گردد و به نظر می رسد توده شادگانی در برابر تنش شوری محتمل تر از توده همدانی باشد.